– Débeda pública: ante a necesidade de diñeiro que teñen os estados, emiten pagarés a un certo periodo de tempo en que son reembolsados cun determinado interese.
– Patrón ouro: sistema monetario polo cal se fixa o valor dunha divisa en relación á cantidade de ouro que o estado almacena.
– Divisa: moeda propia de cada país, por exemplo, a peseta española ou o franco francés.
– Inflación: subida dos prezos.
– Deflación: baixada dos prezos.
– IPC: índice de prezos ao consumo. Mide o aumento dos prezos dos produtos máis consumidos pola poboación, é dicir, téxtil, alimentos, enerxía e vivenda.
– Autarquía: política económica que tende ao autoabastecemento limitando en todo o posible a dependencia de produtos do exterior.
O goberno de Roosevelt patrocinou a Farm Segurity Administration (Admon. de Seguridade Agrícola) no contexto da Gran Depresión dos anos 30 en EEUU, que tiña unha sección fotográfica que contratou a multitude de profesionais para rexistrar a paisaxe e os rostros da crise, os agricultores desprazados que vivían en condicións de pobreza. Documentaron a América dos anos 1935-45. Entre as coleccións de fotografías arquivadas na Biblioteca do Congreso, destacamos os traballos fotográficos de Dorothea Lange, Walker Evans...
RESUMO TEMA 6 - OS REINOS CRISTIÁNS HISPÁNICOS 1- O NACEMENTO DOS REINOS CRISTIÁNS HISPÁNICOS - OS NÚCLEOS DE RESISTENCIA CRISTIÁ - No 711 nobres e eclesiásticos cristiáns refúxianse en zonas montañosas do norte. - Nos séculos VIII e IX xurden os primeiros reinos e condados cristiáns: - Zona Cantábrica > Reino astur-leonés. - Zona Pirenaica > Reino de Navarra. > Condados aragoneses e cataláns. - O PROCESO DE RECONQUISTA - Ata o s. X a situación de dominio na Península Ibérica é favorable a Al-Ándalus. - No s. XI dase un equilibrio de forzas coa división dos Reinos de Taifas musulmáns. - Nos ss. XII-XV Reconquista é favorable aos reinos cristiáns: Castela, Aragón, Portugal No 718, Pelaio, caudillo cristián, vence os musulmáns na Batalla de Covadonga no 722. 1/ ZONA CANTÁBRICA: > Reino de Asturias, capital Oviedo. Máxima expansión con Alfonso III (886-910). > Reino de León, capital en León. 2/ ZONA PIRENAICA: > Marca Hispánica baixo Carlomagno. Independízanse no s. IX 3 núcleos diferentes: Navarra, Aragón e os Condados Cataláns. -NAVARRA: s. IX - Íñigo Arista expulsou as tropas francas > primeiro rei de Pamplona Nace o Reino de Navarra. -ARAGÓN: s. IX – Condados: Aragón, Sobrarbe e Ribagorza vencen o poder carolinxio. > Conde Aznar Galíndez, dominio sobre o Condado de Aragón no 820. -CONDADOS CATALÁNS: s. IX –Wilfredo o Piloso, conde de Urgell, domina esta zona. > finais s. X, Cataluña consolidou a súa independencia. >> (Comentar o mapa da pax. 138: Os territorios cristiáns hispánicos cara ao s. X.)
2-DO REINO DE LEÓN Á COROA DE CASTELA - O CONDADO DE CASTELA - No s. X consolídase o poder de Castela: terra fronteiriza con castelos defensivos, con diferentes condados unidos baixo o Conde Fernán González (930-970) que dende 951 goberna en Castela de forma independente, aínda que seguía a ser vasalo dos reis de León. - A CREACIÓN DO REINO DE CASTELA - No 1035 Castela converteuse nun reino propio con Fernando I, tamén rei de León. - Nos ss. XI, XII e XIII consolídase o reino castelán-leonés, o máis extenso e poderoso. - En 1142, Portugal acada a independencia. - A FORMACIÓN DA COROA DE CASTELA - Castela e León separáronse e uníronse varias veces, por herdanzas. - A unión definitiva dase en 1230 con Fernando III, formando a Coroa de Castela. 3- A EVOLUCIÓN DOS NÚCLEOS PIRENAICOS - O REINO DE NAVARRA - A partir do s. X goberna en Navarra a dinastía Ximena. - Entre o 1000 e 1035, máximo esplendor con Sancho III o Maior: incorporou os Condados aragoneses, Castela, e boa parte de León. - En 1035 o reino fragméntase entre os seus fillos: - García Sánchez (1035-1054) - Rei de Navarra. - Fernando I (1035-1065) -Rei de Castela (León). - Ramiro I (1035-1063) –Rei de Aragón. - Gonzalo (1035-1045) –Condados de Sobrarbe e Ribagorza. - Sancho VII o Forte foi o último monarca da dinastía Ximena, á súa morte sen descendencia provocou a chegada de dinastías ligadas a Francia. - En 1512, o Reino de Navarra foi invadido e conquistado por Fernando o Católico, incorporándose ao dominio dos Reis Católicos.
- DO REINO DE ARAGÓN Á COROA DE ARAGÓN - No 922 o Condado de Aragón quedou baixo dominio dos reis de Navarra. - Ramiro I (1035-1063) convértese no primeiro rei da dinastía aragonesa. - En 1076, Sancho Ramírez volveu a unir os reinos de Aragón e Navarra ata 1134. - No s. XII, expansión do Reino de Aragón. - En 1137, unión do Reino de Aragón e os Condados Cataláns > Coroa de Aragón nace con Ramón Berenguer IV, conde de Barcelona e a súa muller Petronila, herdeira de Aragón. 4- RECONQUISTA E REPOBOACIÓN - O AVANCE DOS REINOS CRISTIÁNS - A RECONQUISTA é o proceso de expansión e avance cara ao sur da Península Ibérica por parte do reis cristiáns dende o s. IX, para volver a conquistar as terras en mans dos musulmáns. - Proceso lento con diferentes etapas: > Avance ata o río Douro: ss. IX-X, grupos de campesiños foron colonizando terras e formando pequeñas aldeas. > A conquista dos vales do río Texo e do Ebro: a partir do 1031 ante a debilidade dos Reinos de Taifas, os reinos cristiáns asentaron o seu dominio ata o río Douro e expandíronse cara ao sur. Os musulmáns pagábanlles parias (en ouro) para evitar os seus ataques. No 1086 conquista de Toledo na Batalla de Sagrajas. - Nos ss. XI e XII, Portugal e Castela avanzan máis alá do río Texo ata Serra Morena. > Conquista do val do río Guadalquivir, Levante e Baleares: - En 1212 os reis cristiáns venceron os almohades na Batalla das Navas de Tolosa. -Os exércitos cristiáns lanzáronse á Conquista de Al-Ándalus: Portugal conquista o Algarve, Castela fíxose con Andalucía e Murcia, a Coroa de Aragón estendeuse por Valencia e Baleares. - A REPOBOACIÓN - A REPOBOACIÓN foi o proceso necesario para fixar poboación e fortalecer o control dos cristiáns sobre os territorios reconquistados.
- Ata o s. XI terras organizadas ao redor dunha vila ou cidade como capital de numerosas aldeas que dependían dela. Outorgábanlles Cartas de poboamento e Foros, documentos que ofrecían privilexios aos que residían nese territorio. Nas aldeas vivían campesiños libres que recibían terras a cambio de cultivalas e defendelas de ataques. Repoboaron as terras entre o val do Douro e o Texo, e parte do val do Ebro. - A partir do s. XI conquistaron terras pouco poboadas e os reis dividiron estas terras en grandes latifundios que entregaron a familias nobres, á igrexa ou ás ordes militares (monxes-soldados) que tiñan que defender os territorios fronte aos musulmáns. Os campesiños que traballaban nelas eran servos dos señores da Mancha, Extremadura, Baleares, Valencia, Murcia e Andalucía. - A ORGANIZACIÓN DOS TERRITORRIOS CRISTIÁNS - O Rei era a máxima autoridade nos territorios cristiáns: - tomaba as decisión, a Corte era itinerante. - dirixía o exército (que non era permanente), pero os guerreiros rendíanlle vasalaxe ao rei. Construíronse fortalezas para defender o territorio. -A economía baseábase nunha agricultura atrasada e na ausencia de comercio. 5- O FINAL DA IDADE MEDIA NOS REINOS HISPÁNICOS - A CRISE DO S. XIV NA COROA DE CASTELA - Malas colleitas, fame e pestes dende finais do s. XIII provocan: > revoltas campesiñas. > persecución de xudeus. > rebelións de nobres, así chegou ao trono de Castela a dinastía Trastámara. > Enfrontamentos entre nobreza a monarquía continúa. > Castela mellorou a finais s. XIV e conquistou Xibraltar e as illas Canarias. - A CRISE DO S. XIV NA COROA DE ARAGÓN - Crise demográfica e económica dende mediados do s. XIV > problemas. - Epidemias, revoltas sociais, guerra civil no reinado de Xoán II > crise do s. XV. - A Dinastía Trastámara accede ao trono en 1412. - No Compromiso de Caspe é elixido rei de Aragón Fernando I, de Castela. > Conflitos sociais na Coroa de Aragón: > Campesiños cataláns ou remensas sublévanse contra os nobres a mediados do s. XV, conflito resolto en 1468 coa Sentenza Arbitral de Guadalupe a favor dos remensas > Estalou unha guerra civil en Barcelona de nobres e burgueses ricos que queren manter os seus privilexios, contra o rei Xoán II apoiado polos artesáns, pequenos comerciantes e os remensas. En 1472 o rei toma a cidade de Barcelona. > Cataluña perdeu influencia, o porto de Valencia é o primeiro porto da Coroa de Aragón. >> (Comparar a organización política das coroas de Castela e Aragón, paxs. 146 e 150) 6- GALICIA NA IDADE MEDIA -O REINO SUEVO E A INVASIÓN MUSULMÁ -Invasión sueva e creación dun Reino Suevo con capital en Braga no 411 ata o 585. -Esplendor cultural ao redor dos mosteiros. Destaca o bispo Martiño de Dumio que crea unha rede de mosteiros, organiza o territorio en parroquias e se enfronta á herexía priscilianista. -Economía rural, as cidades eran pequenos núcleos urbanos. No s. VIII iníciase a repoboación e incorporación de Galicia á monarquía astur-leonesa: conflitos entre a nobreza galaica e os reis astur-leoneses. - O REINO DE GALICIA - Nos ss. XI e XII Galicia tivo períodos con reis propios, pero no s. XIII únese a León e Castela e queda integrada na monarquía castelá, pero conservando a condición de reino sen institucións propias dentro desta monarquía. - O achado do sepulcro do apóstolo Santiago no ano 813 e o desenvolvemento do culto xacobeo, vinculou a Galicia co resto dos reinos cristiáns e con Europa a través do Camiño de Santiago (ruta xacobea).
- A SOCIEDADE FEUDAL - Nos primeiros séculos da Idade Media poboación asentada nas aldeas e nas vilas pide protección aos señores, formándose unha sociedade feudal dividida en: > Minoría de nobres, abades e bispos concentra a propiedade da terra e o poder político en nome do rei. > Maioría de campesinos en situación de servidume. O resto de traballadores agrupábanse en gremios de artesáns, mariñeiros, etc. - Os mosteiros controlaban moitas terras e a produción agraria. No s. XI expansión do cultivo do viño. Aproveitamento do mar e rutas de comercio co Mediterráneo e Europa do Norte. - A ERA COMPOSTELÁ E AS CRISES BAIXOMEDIEVAIS -A partir do s. XI aumento da poboación e auxe das cidades. Caso de Santiago Compostela no s. XII co poder do arcebispo Xelmírez (era compostelá) -Reguláronse as relación feudais entre campesinos e señores por medio do Foro, un contrato agrario de longa duración que estipulaba unha renda en especie e de servizos de vasalaxe. - A fins do s. XIII diminúe a poboación polas fames, pestes e guerras: campos abandonados, baixa a produción agrícola, dominio dunha nova nobreza de cabaleiros. - No s. XV houbo rebelións de campesinos e burgueses contra o poder dos señores feudais: son os levantamentos irmandiños. - A CULTURA - Galicia vivíu un apoxeo cultural dende o s. XI ata o XIII: artes, literatura e música impulsadas polas novidades que chegan a través do Camiño de Santiago. - Os bispos promoveron a construcción de catedrais románicas nas cidades. - Os abades impulsaron construcións monásticas cistercienses, máis austeras. - Espallouse un “románico rural” que encheu Galicia de pequenas igrexas. - Renace a escultura da man do Mestre Mateo, que inflúe en toda Galicia. - O galego constitúese como lingua de seu que desenvolve unha rica cultura.
>> (Le o apartado de O Camiño de Santiago e resume o importante, paxs. 164-165)
No IES Politécnico de Vigo estiveron a argallar estes días que facer de cara ao Día da muller traballadora, e velaiquí o resultado do compromiso da mocidade e dxs ensinantes.
Estamos todxs invitadxs a pararnos a pensar un intre e dar razóns de por que somos feministas...
